Afty, czyli nadżerki aftowe, to bolesne owrzodzenia występujące na błonie śluzowej jamy ustnej. Ich pojawienie się może powodować znaczny dyskomfort, zwłaszcza podczas jedzenia i mówienia. Występują najczęściej na wewnętrznej stronie policzków, języku, podniebieniu miękkim oraz na wargach. Pomimo że to stosunkowo powszechne zmiany, dokładna przyczyna ich powstawania nie jest do końca poznana.
Przyczyny powstawania aft
Etiologia aft jest złożona i wieloczynnikowa. Wśród najczęściej wymienianych przyczyn pojawiania się tych zmian są: urazy mechaniczne, stres, nieprawidłowa dieta, a także predyspozycje genetyczne. Często afty pojawiają się u osób cierpiących na niedobory witamin, zwłaszcza witaminy B12, kwasu foliowego oraz żelaza. Istnieją również teorie łączące ich występowanie z reakcjami autoimmunologicznymi, w których układ odpornościowy atakuje własne komórki błony śluzowej.
Objawy i diagnostyka
Afty mają charakterystyczny wygląd – to małe, płytkie owrzodzenia o średnicy od kilku milimetrów do nawet centymetra. Zwykle otoczone czerwoną obwódką i mają białe lub żółtawe centrum. Objawy, które towarzyszą aftom, to ból i pieczenie, które nasilają się podczas jedzenia kwaśnych, pikantnych lub słonych potraw. Diagnostyka afty opiera się na badaniu klinicznym jamy ustnej przez stomatologa, a w trudniejszych przypadkach może być konieczne wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne schorzenia, takie jak opryszczka czy choroby autoimmunologiczne.
Leczenie i profilaktyka
Leczenie aft jest głównie objawowe. Ukierunkowane na łagodzenie bólu i przyspieszenie gojenia zmian. Stosuje się rodzaju żele i maści o działaniu przeciwzapalnym i znieczulającym, które aplikowane bezpośrednio na aftę mogą przynieść ulgę. W przypadku częstych nawrotów aft, lekarz może zalecić bardziej kompleksowe leczenie, obejmujące suplementację witamin i minerałów oraz modyfikację diety.
Profilaktyka aft polega głownie na unikaniu czynników sprzyjających ich powstawaniu, takich jak stres, urazy jamy ustnej (np. przez unikanie twardych i ostrych pokarmów), oraz dbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej. Istotne jest również regularne spożywanie pokarmów bogatych w witaminy i minerały, co może zapobiegać nawrotom tych bolesnych zmian.
Afty to uciążliwy problem, który dotyka wielu ludzi. Mimo że zazwyczaj ustępują samoistnie po kilku dniach, warto znać metody ich leczenia i profilaktyki, aby zminimalizować dyskomfort i ryzyko nawrotów. Regularne dbanie o zdrowie jamy ustnej oraz unikanie czynników ryzyka może znacząco poprawić jakość życia osób borykających się z tym problemem.
